Ses Kartları

Ses Kartları

Üretilen ilk bilgisayarlarda hedeflenen gaye istenilen bilgiye ulaşmaktı. Bilgisayarın vereceği ufak tefek sesli ikazlar için küçük bir hoparlör yeterliydi. Zamanla bilgisayarın yapabileceği kabiliyetler keşfedildikçe ortaya müzik çalabileceği, oyun oynanabileceği çıktı. Fakat mevcut hoparlör ile kaliteli ses almak mümkün değildi. Böylece ortaya daha kaliteli ses almaya yarayan ses kartları çıktı.

Ses kartlarının kullanılmasındaki amaç sesleri kaydetmek ve daha sonra çalmaktır. Ses kartları ile birlikte video – grafik uygulamalarının gelişmesi ile multimedya ortaya çıktı ve bir bilgisayar için vazgeçilmez bir kavram halini aldı.

Ses kartları sesi kullanmak için analog biçimdeki sesi dijital biçime çevirir. Bu işlem için bir ADC (Analog to Digital Convertor –Analog Dijital Çevirici) kullanılır. Bu işlem yapılırken örnekleme (sapling) metodu kullanılır.

Örnekleme hızı ses örneğinin kalitesini belirler. Bu değer bir ses örneğinde saniyede kaç analog değerin sayısallaştırıldığını gösterir. Bir saniye içerisinde kaç tane örneğe ihtiyacımız olduğu Nyquist teorisiyle bulunur. Bunun için “N=2 x sinyal bant genişliği” formülü kullanılır.

Bir örnek çalındığında üretilen en yüksek frekans kullanılan örnekleme frekansının yarısıdır. Meselâ 12 KHz’e kadar sesleri üretebilmek için kullanılması gereken en düşük frekans 24 KHz’dir. Verilen bir örneğin kalitesini belirleyen bir başka faktör de örnekleme derinliğidir. Bu değer analog işaretin kodlanması için kodlayıcının kullandığı bit sayısını belirtir.

Bir örnek için gerekli veri miktarı örnekleme hızı ve derinliği arttıkça artar. Böylece bir dakikalık bir konuşmayı çalmak için gerçekçi bir örnekleme frekansı olan 11,025 KHz ve 8 bitle örneklersek 11025 x 60 byte yer tutar. Daha yüksek kaliteli ses almak için müzik CD’lerinde olduğu gibi 16 bit ve 44 KHz. örnekleme kullanılır. Tabi bu durumda 4 dakikalık bir şarkının kapladığı alan 21 MB gibi bir alan kaplar. Ayrıca stereo özelliği de kullanılırsa bu alan iki katına yanı 42 MB a kadar çıkar. Günümüzde bu alanı daraltmak için MP3 gibi çeşitli sıkıştırma yöntemleri kullanılmaktadır.

Gelişen ses kartı teknolojisi ile günümüzde çok gerçekçi sesler almak mümkündür. Meselâ Creative Sound Blaster Live ses kartı ile mükemmel sesler alınabilmektedir. Bu ses kartı kullandığı özel hoparlörler aracılığıyla surround ses verebilmektedir.

Resimlerle Ses Kartları:

[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Ses kartları günümüz bilgisayarlarının vazgeçilmez bir bileşenidir. Hemen hemen tüm bilgisayarlarda ses kartı vardır ve sanırım herkes ses kartının ne işe yaradığını biliyordur. Ama ben yinede anlatayım. Ses kartı, bilgisayardan gelen dijital haldeki sesleri, hoparlörün anlayabileceği şekildeki elektriksel formata çevirmekle görevlidir. Bunun için bir ses kartı, gerekli ses verilerini içeren dosya ve yazılımlar, bir CPU ve bir hoparlör yada kulaklık gereklidir. Örneğin bir MP3 parçası dinlemeye kalktığımızda; MP3 Player’ımızı açtık, çalmak istediğimiz parçayı seçtik. CPU gerekli dosyayı yerinden alır ve işlemeye başlar ve aynı yolla işlediği verileri ses kartına veriyolları aracılığı ile gönderir. Şimdi ses kartının yapması gereken, verileri hoparlörün anlayacağı türden sinyallere çevirmektir. Dikkat ettiyseniz tüm bileşenler belirli görevler için oluşturduysa da tüm bilgisayar bileşenlerinin temelde prensipleri aynıdır.

Önceden ses kartları anakart üzerinde onboard yani anakartla bitişik olarak bulunurdu. Bu tür ses kartları günümüzde de çoğu anakartta bulunmaktadır. Bu sayede bir ses kartı masrafından kurtuluruz. Fakat bu tür ses kartlarından yüksek verim beklemeyin. Diğer bir tür ses kartı da PCI slotuna bağlanan türdür. Çoğu ses kartı bu türdendir. Böyle ses kartlarından, onboard sen kartlarına nazaran daha çok verim alınır. Creative gibi öncü fimalar ise çıkartmış olduğu Platinium serisi ses kartları ile, ses kartı standartlarlarına yeni bir boyut getirmiştir. Bu seri ses kartlarında, hem PCI slotundan bağlanan ses işlemcisi hem de enstrumantel araçlarının PC’ye daha rahat bağlanabilmesi için kasanın ön tarafına monte edilebilen bir bağlantı aparatı bulunmaktadır.

Nedir bu ses kartı standardı?

Her bileşende olduğu gibi ses kartlarında da belli başlı bazı standartlar vardır. Bunlardan en çok bilineni Sound Blaster’dır. Sound Blaster hepimizin sık duyduğu bir kavramdır. Özellikle Creative firmasının ürettiği ses kartları bilhassa Sound Blaster standardını kullanmaktadır. Creative marka bir ses kartına sahip değilseniz bile bu standart sizin için çok önemlidir. Diğer marka ses kartları da belli etmeseler bile bu standardı desteklemektedirler. Bu Sound Blaster standardı bir çok oyun ve yazılım tarafından desteklenmektedir. Bu standart sayesinde 3D Sound yani 3 Boyutlu Ses daha çok kendini belli etmektedir. Bu ses düzeni sayesinde özel teknikler sayesinde ses etrafı sarıyormuş hissi veriliyor.

Peki Ses Terimleri Nelerdir?

Elbette ses kartı hakkında da değişik terimleri olacaktır. Bunlar ses kartları için çok önemlidir. İşte bunlardan en yaygın olanları:

MIDI: Musicial Instrument Digital Interface Türkçe karşılığı Müzik Endüstrisi Dijital Arabirimi olan MIDI adından anlaşılacağı gibi müzik endüstrisinde kullanılan bir standarttır. Bilgisayarlar dolayısıyla ses kartları ile müzik aletleri arasında kurulan bağlantılarda kullanılan ortak kuralları içerir. Böylece ses kartı ve müzik aleti, bu ortak kurallar yardımıyla uyumlu ve sorunsuz çalışır. Her ses kartı MIDI standardını desteklemektedir.

Wave Table: Ses kartları dijital verileri ses dalgasına dönüştürme sırasında wave table yani dalga tablosunu kullanırlar. Dalga tablosu enstrumental verilerin dijital kodlarını içinde barındırmaktadır. Böylece gelen dijital ses sinyalinin hangi enstumanın hangi sesine ait olduğu bulunur ve hoparlöre o ses iletilir.

MP3: Günümüzde inanılmaz derece ilgi çeken ses sıkıştırma formatı olan MP3 diğer dosya sıkıştırma formatları gibi özel bir yazılım yardımıyla işlenebilmektedir. Bunlar arasında en yaygın olanı Winamp yazılımıdır. MP3’ler çalınırken sıkıştırılmış veriler açılır, çalınır ve çalınan bölümler daha sonra yeniden kapatılır. Günümüzde en çok kullanılan ses formatlarından birisidir. Bunda internet üzerinden bedava (aynı zamanda yasadışı) dağıtılmasının büyük rolü vardır.

Dolby Digital: Yüksek kalitedeki ses uygulamalarında (özellikle DVD uygulamalarında) kullanılmaktadır. Beş, altı veya daha fazla kanal ses desteği vermektedir. Bunlardan ilk üçü sağ, sol ve merkez hoparlörler, ikisi arka sağ ve sol hoparlörler, diğeri ise subwoofer vs. içindir. Surround ses sitemi olarak da adlandırılır.
Bilgisayarın sesi kullanmasını ve daha sonrada bu sesi çıkarmasını sağlayan bir karttır. Ses kartı günümüzde bütün bilgisayarların artık bir parçası haline geldi. Ses kartının yaptığı iki iş vardır. Bunlardan birincisi sesin bilgisayardaki hoparlörden çıkması için dijital sinyalleri analog sinyallere çevirir. Sesi kayıt etmek için de bir mikrofon aracılığı ile analog sinyalleri dijital sinyallere çevirir ve diske kaydeder. Yapısında bu ses dosyalarını işlemek için bir özel bir işlemci ve de bellek vardır.
Ses Kartları
Üretilen ilk bilgisayarlarda hedeflenen gaye istenilen bilgiye ulaşmaktı. Bilgisayarın vereceği ufak tefek sesli ikazlar için küçük bir hoparlör yeterliydi. Zamanla bilgisayarın yapabileceği kabiliyetler keşfedildikçe ortaya müzik çalabileceği, oyun oynanabileceği çıktı. Fakat mevcut hoparlör ile kaliteli ses almak mümkün değildi. Böylece ortaya daha kaliteli ses almaya yarayan ses kartları çıktı.
Ses kartlarının kullanılmasındaki amaç sesleri kaydetmek ve daha sonra çalmaktır. Ses kartları ile birlikte video – grafik uygulamalarının gelişmesi ile multimedya ortaya çıktı ve bir bilgisayar için vazgeçilmez bir kavram halini aldı.
Ses kartları sesi kullanmak için analog biçimdeki sesi dijital biçime çevirir. Bu işlem için bir ADC (Analog to Digital Convertor –Analog Dijital Çevirici) kullanılır. Bu işlem yapılırken örnekleme (sapling) metodu kullanılır.
Örnekleme hızı ses örneğinin kalitesini belirler. Bu değer bir ses örneğinde saniyede kaç analog değerin sayısallaştırıldığını gösterir. Bir saniye içerisinde kaç tane örneğe ihtiyacımız olduğu Nyquist teorisiyle bulunur. Bunun için “N=2 x sinyal bant genişliği” formülü kullanılır.
Bir örnek çalındığında üretilen en yüksek frekans kullanılan örnekleme frekansının yarısıdır. Meselâ 12 KHz’e kadar sesleri üretebilmek için kullanılması gereken en düşük frekans 24 KHz’dir. Verilen bir örneğin kalitesini belirleyen bir başka faktör de örnekleme derinliğidir. Bu değer analog işaretin kodlanması için kodlayıcının kullandığı bit sayısını belirtir.
Bir örnek için gerekli veri miktarı örnekleme hızı ve derinliği arttıkça artar. Böylece bir dakikalık bir konuşmayı çalmak için gerçekçi bir örnekleme frekansı olan 11,025 KHz ve 8 bitle örneklersek 11025 x 60 byte yer tutar. Daha yüksek kaliteli ses almak için müzik CD’lerinde olduğu gibi 16 bit ve 44 KHz. örnekleme kullanılır. Tabi bu durumda 4 dakikalık bir şarkının kapladığı alan 21 MB gibi bir alan kaplar. Ayrıca stereo özelliği de kullanılırsa bu alan iki katına yanı 42 MB a kadar çıkar. Günümüzde bu alanı daraltmak için MP3 gibi çeşitli sıkıştırma yöntemleri kullanılmaktadır.
Gelişen ses kartı teknolojisi ile günümüzde çok gerçekçi sesler almak mümkündür. Meselâ Creative Sound Blaster Live ses kartı ile mükemmel sesler alınabilmektedir. Bu ses kartı kullandığı özel hoparlörler aracılığıyla surround ses verebilmektedir.