FEBRİL KONVÜLSİYON (Havale)

HAVALE NEDİR?
• 6 ay - 5 yaş gelişimi normal olan çocuklarda ateşin yükselmesi ile ortaya çıkan ve başka bir sebebi bulunmayan ve çocuğa bir zararı olmayan havalelerdir.
• Her 100 çocuktan %2-5'inde görülmektedir.
• Ateşli havale çocukların dörtte birinde birinci derece akrabalarında (anne, baba, kardeşler) ateşli havale görülmektedir. Yani ailede varsa diğer çocuklarda görülme riski artar.
HAVALE SIRASINDA NE YAPILMALIDIR?
• Paniklemeyin, yan yatırın, giysilerini gevşetin ve nöbet duruncaya kadar yanında kalın.
• Havaleler genelde birkaç dakika kendiliğinden geçer. Bu sırada çocuğu düz ve yumuşak bir zemine yatırarak kendisini incitmesi önlenmeli ve havalenin geçmesi beklenmelidir.
• Havale geçirirken çocuğun ağzını açmaya çalışmamalıdır. Ancak ağzında biriken tükürüğün nefes yolunu kapatmasını önlemek için hasta yan yatırılmalıdır.
• Havale sırasında baş aşağı çevirmek, suni solunum yapmak, yüzüne su sürmek yanlış müdahalelerdir.
• Havale sırasında süre tutulmalıdır.
HAVALE DURDUKTAN SONRA NE YAPILMALI?
• Havale geçtik ten sonra ağız ve burunu temizleyin (kağıt mendil kullanmayın), ateşini ölçün ve düşürmeye çalışın, hastaneye başvurun.
• Havaleler genellikle kısa sürelidir (1,5 dakika) ve havale durduktan sonra hasta genellikle 15-20 dakikada kendine gelir.
• Havale durduktan sonra ateşi düşürmeye çalışılmalı ve doktora başvurulmalıdır.
• Havale durduğu halde nefes alması düzenli değilse veya hırıltılı ise ağzında yabancı bir cisim olabileceği ihtimali dikkate alınmalıdır.
• Havale aynı gün içinde tekrarlanmışsa, 15 dk.dan uzun sürmüşse veya vücudun sadece bir kısmında kasılma olmuşsa, havale durduktan sonra hastanın kendine gelmesi beklenenden uzun sürmüşse, uyuklama, baş ağrısı, dengesizlik, davranış bozukluğu, kusma, havale sonrası bir tarafını hareket ettirememe gibi şikayetleri varsa bir hastaneye başvurulmalıdır. Zehirlenme ihtimali dikkate alınmalı ve kullandığı ilaçlar bilinmelidir. Çünkü ateşle geçirilen bir havale 'ateşli havale' değildir. Havaleye neden olabilecek başka bir durum olabileceği unutulmamalıdır.
ATEŞ İÇİN NELER YAPILMALIDIR?
• Havale geçtik ten sonra çocuğun ateşi ölçülmeli, ateşi varsa düşürülmeli ve nedeni araştırılmalıdır.
• Koltukaltı ısısı; 37 - 37,5 derece ise sadece iç çamaşırı giydirin.
37,5 - 38 derece ise sadece iç çamaşırı giydirin.
38 derece ve üstü ise ılık banyo, ateş düşürücü verin. Ateş düşürücü şurup ya da fitil
verilebilir. Hastanın bilinci şurup verilecek kadar açılmamışsa fitil verilmelidir.
• Soğuk su kullanılmamalı ve ateş hızla düşürülmemelidir.
• Ateşin nedeni genellikle basit enfeksiyonlardır. Ancak altından önemli nedenlerinde çıkabileceği unutulmamalı ve doktora başvurulmalıdır.
ATEŞLİ HAVALE SIK TEKRARLAR MI?
• Hayır. Genellikle (%60-70'inde) sadece bir kez olur ve tekrar etmez.
• Ancak ilk bir yaş içinde ateşli havale geçirmiş olan bebeklerde, ailesinde benzer şekilde havale geçirmiş olanlarda ve hafif ateşle bile havale geçirenlerde tekrarlama riski nispeten fazladır.
• Tekrar özellikle ilk havaleden sonraki ilk 6 ayda görülür. Çocuk büyüdükçe tekrarlama riski düşer. Genellikle 5-6 yaştan sonra tekrar etmez.
ATEŞLİ HAVALE KALICI BİR BOZUKLUĞA NEDEN OLURMU?
• Tek başına çocuğun zeka ve ruh gelişimine olumsuz bir etkisi yoktur.
• Ateşli havalenin kendisi ateşsiz havale (sara) gelişimine yol açmaz. Ancak bazen ateşli havale geçiren çocuklarda sonradan ateşsiz havaleler (sara) çıkabilir.
• Gelişme geriliğinin olduğu çocuklarda, ailesinde sara hastası olanlarda sonradan ateşsiz havale olabilir.
KORUYUCU TEDAVİ VERMEK GEREKİR Mİ?
• Tekrar riski az olduğundan (3 çocuktan birinde) ve kalıcı bir hasar yaratmadığından koruyucu amaçla bir havale ilacı verilmez.
• Çocuğun ateşlendiği dönemlerde makattan uygulanan havale ilaçları (dizepam) kullanılabilir.
Ancak bunu ateşli havalesinin tekrarladığı çocuklarda ve doktor önerisi ile uygulamak gerekir.
Ancak bu da havalenin önlenmesinde kesin etkili değildir ve o sırada çocukta sersemlik yapabilir.
• Devamlı bir havale ilacı kullanımı ise ancak nadiren gerekmektedir.
• Ateşin erkenden kontrol altına alınmasına gayret göstermek önemlidir. Ancak buda havale tekrar etmesini önlemeyebilir.