Rota Virüs Enfeksiyonları

Rotavirüs enfeksiyonları iki yaş altındaki çocuklarda akut ishalin en önde gelen nedenidir. Rotavirüs enfeksyonları tüm dünyada yaygındır. Yaşamın ilk yıllarında ve düşük sosyoekonomik bölgelerde daha sıktır. Enfeksiyon genellikle ılıman iklimlerde ve kış aylarında görülür.

Rotavirüsler ishalin ortaya çıkmasından önceki günlerde de dışkıda bol miktarda bulunur ve belirtilerin ortaya çıkmasından 10-12 gün sonrasına dek saptanabilir. Çocukta enfeksiyonun gelişmesi için az sayıda organizma yeterlidir. Özellikle çocuk hastanelerinde, kreş ve bakımevlerinde salgınlar görülebilir.

Çocukların hemen tümü ilk 4-5 yaşlarda rotavirüs ile tanışırlar. Tekrarlama sık görülür ve genellikle ilk enfeksiyondan daha hafif seyreder. Anne sütü ile beslenme hastalığı önlemez, ancak daha hafif geçirilmesini sağlar. 3 ay – 24 ay arası çocuklarda hastalık ağır seyretmektedir. Yenidoğan bebekler ve 3 ayın altındaki çocuklar anneden geçen antikorlar aracılığıyla korunurlar. Enfekte çocuklarla yakın temas eden yenidoğan ve yetişkinlerde hastalık çoğu kez belirtisiz seyreder.

Belirtileri :

Rotavirüs enfeksiyonları gebelikle 48 saatten az süren kuluçka dönemini izleyerek hafif-orta derecede ateş ve kusma ile başlar. Sık, sulu ishal bunu izler. Kusma ve ateş hastalığın ikinci günü azalır, ancak ishal 5-7 gün devam eder. Süt çocuklarında vücudun su kaybetmesine ve sıvısız kalmasına yol açabilir ve hızla ilerler. Bağışıklık yetersizliği ve bağırsak hastalığı olan çocuklarda ağır ve uzayan hastalık görülebilir.

Hastalarda en sık rastlanan labratuvar bulgusu sıvı kaybı ve kan bulgularında asit değerlerin yükselmesidir. Dışkıda lökosit ve kan yoktur.

Tedavi :

Tedavinin başlıca amacı sıvı kaybını önlemek ve kaybedilen sıvıyı yeniden çocuğa kazandırmaktır. Diğer bir amaç ise çocuğun beslenme dengesinin sağlanmasıdır. Genel olarak tedavide ilacın yeri yoktur. Bulantı, kusma ve ishal önleyici ilaçlar yararlı değildir, aksine çok ciddi yan etkilere yol açabilirler.

Korunma :

Genel hijyen bulaşmayı azaltır. Ancak en gelişmiş toplumlarda bile çocuklar kolayca enfekte olabilmektedir. El yıkama en önemli korunma yoludur. Hastalık sırasında standart korunma önlemlerinin yanı sıra temas önlemleri de alınmalı ve iyileşme döneminde de dışkıda virüs olabileceği unutulmamalıdır.

Günümüzde rotavirüs için kullanılan bir aşı yoktur.

ROTAVİRÜS VE YOĞURT

Rotavirüs, her yıl dünyada milyonlarca çocuğu etkilemektedir. Çoğu vakada rotavirüs gastroenteriti selim bir seyir izler, fakat sıklığı ve bazen ölümcül olabilecek sonuçlarının olması nedeni ile ciddi bir halk sağlığı problemidir.

Rotavirüs nedir?
Rotavirüs, ince barsakları etkileyip, sıvı ve elektrolit emilimini bozan bir mikroptur. Hastada ciddi sıvı kaybına sebep olabilir. En çok kış aylarında görülmekle beraber tüm yıl boyunca olabilir. Bazen salgınlar yapar. İnsandan insana, rotavirüslü dışkıların bulaştığı yiyeceklerle bulaşır. Yapılan bazı çalışmalarda rotavirüsün, oyuncaklar, tuvalet kapı kolları, telefonlar, yuvalardaki ve hastanelerdeki kirli yüzeyler aracılığıyla da bulaştığı gösterilmiştir. Mikrop, etkilediği insanların dışkılarında bulgular ortaya çıkmadan önce atılmaya başlar, bulguların başlamasından sonra 10 gün daha atılmaya devam eder. En çok 4-24 ay arası çocuklar etkilenir, aynı çocukta birkaç kez görülebilir. Çok az sayıda alınan mikrop bile hastalık yapmaya yeter. Bir dönem Amerika Birleşik Devletleri’nde bu mikroba karşı aşı geliştirilmiş, ancak barsak düğümlenmelerine sebep olduğu için kullanımdan kaldırılmıştır. Şu an kullanılan bir aşı yoktur. En önemli korunma yöntemi, ellerin sık sık yıkanması, yuvalar gibi çocukların kalabalık olarak bulunduğu yerlerde yiyeceklerin ve ortamın temizliğine dikkat edilmesidir.

Hastalığın seyri nasıldır?
Hastalık, mikrop alındıktan 48 saat sonra başlar, önce hafif ateş olur, beraberinde kusma olabilir veya olmayabilir. İkinci gün karın krampları ile beraber, sık, sulu kakalar başlar. Dışkıda kan yoktur, tahlillerde iltihap hücreleri (lökositler) çıkmaz. İshal o kadar sıktır ki, vücut çok kısa sürede susuz kalabilir (dehidratasyon). Bazen o kadar suludur ki, bezde görüldüğünde idrar sanılabilir. Ateş ve kusma genellikle 2 günde geçer, ishal ise 5-7 gün sürebilir. İştahın yerine gelmesi ve dışkının tamamen normale dönmesi genellikle 10 günü alır. Hafif üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları ( öksürük, burun akıntısı) da olabilir.

Tanı nasıl konur?
Rotavirüs tanısı, dışkıdan kolaylıkla yapılabilir, sonuç hemen çıkar.

Tedavisi nasıldır?
Rotavirüsün özel bir tedavisi yoktur. Tedavide en önemli nokta, kaybedilen sıvının yerine konması, vücudun susuz kalmamasıdır. Bu yüzden hastaya bol sıvı gıdalar vermek, bir süre az yağlı ishal diyeti uygulamak gerekir. İlginç bir nokta olarak, artık ishalde en iyi yiyecek maddesinin yoğurt olduğu anlaşılmıştır. Yurt dışında en son yapılan çalışmalarda, yoğurdun vücuda yararlı “Lactobacillus” denen, bir mikrobu içerdiği ve bu mikrobun barsaklara yapışarak, rotavirüsün yapışmasını engellediği gösterilmiştir. Bu nedenle, ishalli çocuğa bol bol yoğurt yedirin.