Smear Testi

SMEAR TESTİ


Smear testi ('Smir' olarak okunur) ; (rahim ağzından) ince yayma, sürüntü alma gibi isimlerle de anılmaktadır. Bu testteki amaç, özellikle rahim ağzı kanserlerinin erken tanınmasıdır. Son yıllarda jinekolojik muayenelerin rutin bir parçası haline gelmiştir.


Vücut dokularının sürekli yenilenmesi nedeniyle kaçınılmaz olarak yüzeylerden hücreler dökülmektedir. Bu dökülen hücrelerin toplanıp özel işlemlerden geçirildikten sonra mikroskop altında incelenmesine "sitolojik inceleme (hücresel inceleme)" denir.

Sitolojik inceleme işlemin en etkili uygulandığı alan rahim ağzından (serviksten) alınan örneklerdir. Servikal hücrelerin bu şekilde toplanması işlemine "smear" (yayma, sürüntü) adı verilir.

Smear testi ilk kez 1930'lu yıllarda Yunanlı bilim adamı "George Papanicolaou" tarafından uygulandığı için onun ismine ithafen "PAP Smear" olarak da adlandırılmaktadır.

Smear testinin önemi nedir?
Kadın üreme sistemine ait kanserler arasında ikinci sıklıkta görülen serviks kanseri erken dönemde yakalandığında tam şifa ile sonuçlanan bir durumdur.

Tüm kanserlerde olduğu gibi serviks kanseri de uzun yıllar süren gizli hastalık döneminden sonra ortaya çıkar. Şikayetler ortaya çıktıktan sonra da ne yazık ki hastalık yayılmıştır. İşte bu nedenle kanserleri erken dönemde tanımlamak için çeşitli testler geliştirilmiştir.
Serviks kanseri'nin erken tanısındaki en önemli test smear testidir.

Smear ile alınan örnekler patolojik olarak incelenerek kanser veya kanser öncüsü hücrelerin olup olmadığı araştırılır.

Sürüntü nasıl alınır?
Smear alınması son derece basit ve ağrısız bir yöntemdir. Jinekolojik muayene esnasında vajinaya "spekulum" denilen bir alet takıldıktan sonra serviks görülür hale getirilir.
Herhangi bir kanama olmadığından emin olunduktan sonra plastik bir "spatul" ya da "fırça" vasıtası ile serviksten vajinaya dökülen hücreler toplanır. Ayrıca yine bu fırça vasıtası ile rahim ağzından bir sürüntü alınır.
Alınan bu materyal bir "lam" adı verilen cam parçası üzerine ince şekilde yayılarak alkol veya saç spreyi sıkılarak sabitlenir (fiske edilir). Buna "ince yayma" adı verilir.
Fırça üzerine bulaşmış olan mukus salgıları uzaklaştırdığı için inceleme daha kolay ve sağlıklı olmaktadır.

Fiksasyonun örnek alındıktan hemen sonra yapılmaması hücresel şekillerin bozulmasına ve kurumasına yol açar. Bu da değerlendirmede hatalara neden olabilir.

Uygun şekilde hazırlanan lam üzerindeki bu preparat patoloji uzmanına gönderilir. Patolog preparatı incelerken hasta hakkında bazı bilgilere gerek duyar. Bunlar;

Hastanın yaşı
Hastanın şikayetleri
Son adet tarihi ve adetlerinin düzeni
Gebelik olup olmadığı, önceden kaç gebeliğinin olduğu
Hormonal ilaç kullanıp kullanmadığı
Rahim içi araç (spiral) kullanıp kullanmadığı
Smear’in ne amaçla istendiği ve klinik ön tanıdır.

Bu bilgiler pataloji uzmanının tanısını kolaylaştırır ve şüphede kaldığı durumlarda daha kolay karar vermesine yardımcı olur.
Patolog kendisine gelen prepratı bir takım kimyasal maddeler ile muamele eder (boyar) ve ışık mikroskopu altında inceleyerek tanısını koyar. Smear sonucunun alınması 1-2 gün sürebilir.

Smear alınırken en fazla dikkat edilmesi gereken nokta, rahim ağzını rahim boşluğuna bağlayan kanaldan ve vajinadan ayrı ayrı örneklerin alınmasıdır.

Smear oldukça etkili bir tarama yöntemidir. Bu sayede anormal hücreler son derece erken dönemlerde saptanmakta ve uygun tedavi yöntemleri ile ilerlemiş kansere doğru gidişleri engellenebilmektedir.

A.B.D. de yapılan bir çalışmada smear testinin yaygın kullanımı sonucu serviks kanserinden ölümlerin %72 oranında azaldığı saptanmıştır.
Smear testi ayrıca kadının hormonal durumu ve enfeksiyonlar hakkında bilgi verdiği gibi kanser tedavisi sonrası nükslerin erken tespitinde de önemli rol oynar.

Kimler smear testi ile taranmalıdır?
Serviks kanseri sık rastlanan kanserlerden biri olduğuna ve tarama sayesinde hastalık ve buna bağlı ölümlerde yüksek oranda azalma saptandığına göre bütün kadınlar smear testi ile taranmalıdır.

Ancak burada herkesi aynı sıklıkta taramadan geçirmenin mantıksız olacağı aşikardır. Bu nedenle taramaya kaç yaşında başlanması gerektiği ve kimlerin hangi sıklıkta tarama işleminden geçirilmesinin uygun olacağı konusunda araştırmalar yapılmış ve serviks kanseri açısından yüksek ve düşük riskli kişilerin tespit edilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır.

Eskiden taramaya başlamak için 35 yaş kritik nokta olarak kabul edilmekteyken 1988 yılında Amerikan Kanser Derneği kadınları yüksek ve düşük riskli olarak iki sınıfa ayırmayı ve tarama şeklini belirlemeyi kabul etmiştir.

Yaş olarak da 35 yaş değil cinsel yaşantının başladığı zamanı esas almak gerektiğini vurgulamıştır.

Serviks kanserleri açısından yüksek riskli grup;
Sigara kullanan
Poligamik (çok eşli) kadınlar
İlk cinsel tecrübesini genç yaşlarda yaşayanlar
Human Papilloma Virus (HPV) enfeksiyonu taşıyanlar
Doğum kontrol hapı kullananlardır.
İLK TARAMA18 yaşında veya cinsel aktivitenin başlangıcında
Yüksek risk grubundaYılda bir
Düşük Risk grubundaİlk 3 yıl yılda bir defa daha sonra 3 yılda bir.
Kanser tedavisini takibenİlk 2 yıl 3 ayda bir3 yıl 6 ayda birsonra yılda bir


Smearde neler görülür?
Serviko vajinal smear alınarak hazırlanan preparatlarda hastanın hücresel durumu, hormonal durumu ve mikrobiyolojik durumu değerlendirilebilir.

Smear preparatlarında bulunan elemanlar servikal ve vajinal hücreler, bakteriler, trikomanonas, candida gibi vajinal enfeksiyon etkenleri, kan elemanları ve spermler bulunabilir.

Servikal ve vajinal hücrelerin yapısı kanser ve kanser öncülü lezyonlar hakkında bilgi verirken bu hücre türlerinin sayısı hormonal durumu yansıtır. Dolayısı ile üreme çağındaki ve menopoz dönemindeki kadınlardan alınan smear görüntüleri birbirlerinden farklıdır.

Değerlendirme nasıl yapılır?
Smear testinin sonuçları birkaç değişik ekol şeklinde sınıflanmaktadır. En sık "Papanicolaou Sınıflaması" kullanılır.
Son yıllarda bu sınıflamaya göre çok daha detaylı olan "Bethesda Sınıflaması" popülarite kazanmaktadır.
PAP sınıflaması şu şekildedir;

Klas 1 Normal, atipik hücre yok
Klas 2 Negatif. Selim bazı hücre değişiklikleri (örneğin enfeksiyon)
Klas 3 Şüpheli. Kesin olarak kanser hücresi olmayan anormal hücreler
Klas 4 Zayıf pozitif. Büyük olasılıkla habis hücreler
Klas 5 Kuvvetli pozitif. Tartışmasız habis hücreler

Direkt mikroskopi incelemesinde vajinit yapan etkenlerin görülmesi enfeksiyon tanısına oldukça yardımcı olur. Ancak özellikle trikomonas enfeksiyonlarında hatalı olarak habis tanısı konabilir.

1991 yılında Bethesda sınıflaması yeniden modifiye edilmiştir. Giderek yaygınlık kazanan bu sınıflamaya göre smear testi bir tanı aracı değil sadece tıbbi bir konsültasyondur.

Bethesda Sınıflaması



Anormal smear varlığında sıklıkla rapor edilen tanımlama "servikal intraepitheliyal neoplazi"dir. Kısaca CIN olarak tanımlanan bu bulgu Papanicolaou sınıflamasında klas 3'ün alt gruplarıdır. CIN 1 hafif, CIN2 orta, CIN 3 ise şiddetli dispalaziyi tanımlar.
Bethesda sınıflamasına göre ise CIN 1 LSIL'e, CIN 2 ve 3 ise HSIL'e eşittir.
Raporda, hazırlanan preparatın ve bu preparatta bulunan hücre sayısının sitolojik tanı için yeterli olup olmadığı mutlaka belirtilmelidir.
İdeal olan hamile kalmaya karar verildiğinde genel bir muayeneden geçmek ve bu aşamada smear testini yaptırmaktır ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda ilk hamilelik kontrolünde doktorunuz size en son smear testinizi ne zaman yaptırdığınızı soracaktır. Eğer arada geçen süre uzunsa smear testinizi yapacaktır. Hamilelikte PAP smear yapılmasının hiçbir sakıncası yoktur.

Gebelikte smear yapılabilir mi?
İdeal olan hamile kalmaya karar verildiğinde genel bir muayeneden geçmek ve bu aşamada smear testini yaptırmaktır. Ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda ilk hamilelik kontrolünde doktorunuz size en son smear testinizi ne zaman yaptırdığınızı soracaktır.
Eğer arada geçen süre uzunsa smear testinizi yapacaktır. Hamilelikte PAP smear yapılmasının hiçbir sakıncası yoktur.

Ayrıca gebelik bir kişide ileri yaşlarda görülebilecek rahim, meme ve yumurtalık kanserlerini azaltmakla birlikte rahim ağzı (servix) kanserleri'ni arttırmaktadır. Bu yüzden çoğu hekim tarafından gebeliğin ilk üç ayı içinde rutin smear testi uygulanmaktadır.


İşlem öncesi dikkat edilmesi gereken noktalar
Smear alınmasından önce 24 saat süre ile cinsel ilişkide bulunulmaması sonuçların daha güvenilir olmasına yardımcı olur.

Smear alınmasından önce en az 72 saat süre ile herhangi bir vajinal krem ya da ilaç kullanılmamalı, vajinal duş yapılmamalıdır.

Test için en ideal zaman son adet kanamasından 10 gün sonrasıdır.

Kanama varlığında adet kanaması gibi çok miktarda değilse smear alınabilir.

Önemli olan noktalardan birisi de smear'ı değerlendirecek olan patoloğun özellikle bu konuda deneyimli olmasıdır.

Güvenilirliği nasıldır?
Smear taramasında yanlış negatif oranı yaklaşık %25'dir. Yani klinik olarak habaset (kötü) olduğu halde smear'ın normal çıkması olasılığı %25'dir. Burada smearın alınış tekniğindeki hatalardan patoloğun deneyimine kadar pek çok faktör rol oynar.

Simirle rahim kanserlerini yakalayın
Simir testleri, kanser oluşmadan vücutta gözle görülür bir değişiklik olmadan oluşan hücresel değişiklikleri bulur. Ancak simir testinizi jinekolog, aile hekimi, bu konuda eğitim almış pratisyen hekim ya da hemşireler yapmalıdır

İstanbul Patoloji Grubu doktorlarından Mehmet Kemal Şarman, simir testiyle ilgili merak ettiğiniz soruları yanıtladı.

Rahim ağzı kanserinin tarama yöntemi nedir?

- 'Pap Smear', 'Simir' veya 'Pap testi'... Rahim ağzı kanserine bağlı hücresel değişiklikleri teşhis etmeye veya kanser gelişmeden önce kanama, akıntı ve ağrı gibi belirtiler ortaya çıkmadan önce gözle görünür bir değişiklik olmadan ortaya çıkan hücresel değişiklikleri bulmaya yarar.

Üç yılda bir simir şart

Kaç çeşit simir alma tekniği vardır ?

- İki çeşit test tekniği kullanılıyor. Birincisi herkesin bildiği ve doktorların fırçayla rahim ağzından fırçayla aldıkları, örneğini iki cam arasında laboratuvara gönderdikleri teknik. İkincisi yöntem ise sıvı bazlı olarak hazırlanıyor. Doktor muayenenin ardından, yine rahim ağzından fırçayla örnek alıyor. Ve bu örneği özel bir sıvının içine bırakıyor. Bu sırada hiç hücre kaybolmadığı için çok daha net ve erken dönemde sonuç alınabiliyor.

Bu tekniklerin fiyatları arasında fark var mı?

- Sıvı bazlı tekniğin fiyatı 10-12 milyon lira daha fazla. Ama daha kesin sonuç veriyor.

Pap simir ne sıklıkla alınmalı?

- Seksuel açıdan aktif kadınlarda ilk ilişkinin başlangıcından itibaren 3 sene içinde ama hiçbir şartta 21 yaşını geçmeden ve en az 3 senede bir olmak üzere düzenli olarak menopoza kadar alınmalıdır. 65- 70 yaşlarına gelmiş ve son üç Pap testi normal olarak değerlendirilmiş veya son 10 senede yapılan Pap testlerinde hiç atipik hücreye rastlanmamış kadınlar, doktorlarıyla konuştuktan sonra Pap testi kontrolünden çıkabilirler. Ayrıca, rahmi alınmış vakalarda da Pap testi vermek gerekmez.

Pap testi ne zaman yapılır ?

- Genelde adet zamanında Pap simir alınmaz. En ideal zaman son adeti döneminin birinci gününü takip eden 10-20'inci günler arasıdır. Test gününden 2 gün önceye kadar, duş alma, vajinal tatbik edilen ilaçlar ve spermisit tarzı doğum kontrol yöntemleri kullanılmaması, doktor tarafından tatbik edilmesi ve istenen tedaviler haricinde şüpheli hücrelerin yitirilmemesi açısından önemlidir.

Pap simiri kim alır ?

- Pap simiri kadın doğumcular, aile hekimleri, bu konuda eğitim görmüş pratisyen hekimler ve hemşireler tarafından alınabilir.