Jinekolojik Muayene

JİNEKOLOJİK MUAYENE

Neden Jinekolojik Muayene?

Pek çok kadın için jinekolojik muayene, adeta hayatlarındaki korkuverici bir kabustur. Bunun ise en önemli nedenleri daha önce yaşanmış kötü tecrübeler ile çevreden duyulan abartılı ve yanlış bilgiler sonucunda oluşmuş haksız ön yargılardır.

Unutulmamalıdır ki; zamanında ve rutin olarak yapılan muayeneler, bir çok hastalığın erken dönemlerde teşhisini sağlayarak sonradan ortaya çıkabilecek olumsuz durumları alınacak çok basit önlemlerle engelleyebilir.

Basit bir muayene ile örneğin rahim, rahim ağzı, yumurtalık ve vajen kanserleri çok erken safhalardayken yakalanabilir. Yine rahim ağzı (serviks) bölgesindeki gizli enfeksiyonlar – henüz bir yaraya sebebiyet vermeden- teşhis ve tedavi edilebilir.

Cinsel hayatı başlayan her kadının düzenli olarak, hiçbir şikayeti olmasa bile yılda en az bir kez bir jinekoloğa gidip muayene olması, ultrason ve smear aldırması tavsiye edilmektedir.

Jinekolojik Muayenede Neler Yapılır?
Muayneye başlanmadan önce hastalar, idrar torbasının boşaltılması amacıyla tuvalete gönderilir. (Ancak idrar kaçırma problemleri olan hastalar bunun dışındadır. Çünkü bu kişilerde idrar kaçağını görmek açısından muayene sırasında mesane dolu olmalıdır.)

Jinekolojik muayene bu amaçla geliştirilmiş özel muayene masalarında, bütün muayenelerde olduğu gibi de gözlemle başlar. Bu aşamada dış üreme (genital) organlarında göze çarpan herhangi bir kitle, siğil, renk değişikliği, erozyon (yara) ve bunun gibi anormalliklerin olup olmadığına bakılır.

Daha sonra vagina içinin izlenmesine olanak veren "spekulum muayenesine" geçilir. Spekulum denen bir alet ile vagen duvarları birbirinden ayrılabilir. Bunun için ılık ve kayganlaştırılmış spekulum vagen içersine doğru ilerletilerek vagen duvarları ile vaginal akıntı ve özellikleri izlenir.

Spekulum muayenesi sırasında hastanın kendini kasmaması ve rahat bırakması işlemi son derecede kolaylaştırır. Çünkü kendini sıkan bir kadın, aslında spekulmu sıkıp kendi kendinin daha fazla acı hissetmesine neden olacaktır.

Vajinal muayenelerin vazgeçilmez aleti "spekulm" dur.

Spekulum muayenesi sonrasında vagina tepesindeki "rahim ağzına" ulaşır ve rahim ağzı yani "serviks" değerlendirilir. Servikal ektropion, erozyon, servikal akıntı, rahim ağzı kanseri bu muayene ile tespit edilir. Bu aşamada rahim ağzı bölgesinden [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Smear Testi" denilen bir test için sürüntü alınabilir. Tüm bu işlemlerin her aşaması son derede kolay ve ağrısızdır.

Vaginanın genişliği, esnekliği, vaginaya doğru idrar torbası (sistosel) veya barsaklardan (rektosel) olan bir fıtıklaşmanın olup olmadığı değerlendirilir. Bu fıtıklaşma ve rahim sarkması olayı hasta ıkındırılarak da incelenir.

Spekulum muayenesi bitirildikten alet sonra çıkartılır ve iki elle yapılan muayeneye yani "bimanuel tuşe" ye geçilir. Bu muayene sırasında doktor bir eli ile vagina içersinden rahim ve yumurtalıkları muayene ederken diğer eli ile de karından bu muayeneye yardımcı olur. Tuşe, jinekolojik muayenenin en önemli parçası olarak kabul edilebilir.

Bakire kızlarda muayene vajinal yolla değil, ancak "rektal tuşe" denilen rektal yoldan olabilir. Bunun için bir elin işaret parmağı vazelinlenip diğer el kasık bölgesine konularak hasta muayene edilebilir.

Tuşe ile rahimim cesameti (büyüklüğü), pozisyonu, rahimden kaynaklanan herhangi bir tümoral oluşumun varlığı değerlendirilir. Daha sonra her iki yan taraftaki tüpler ve yumurtalıklar muayene edilir.

Yumurtalıkların boyutu nedir, kist veya tümör var mı, muayene sırasında ağrı var mı, bütün bunlar muayene sırasında değerlendirilir.

Jinekolojik muayeneye ek olarak meme muayenesinin de yapılması önerilmektedir.

Jinekolojik muayne bitirildikten sonra eğer gerekli görülürse abdominal (karından) veya transvaginal (vajenden) Jinekolojik Ultrason yapılır.

Gitmeden önce...
İlk olarak, acil durumlar dışında, adet döneminde pelvik muayene için doktora gitmeyiniz. Çünkü, kanama, rahim ağzı kanseri taraması amacıyla yapılan Pap smear testi sonucunu yanıltabilir.
Doktorun muayeneden daha iyi bilgi edinebilmesi için ona yardımcı olabilmek amacıyla aşağıdaki hazırlıkları yapmanızda fayda vardır ;

Muayeneye gitmeden 24 saat öncesinden itibaren vajinal duş, vajinal krem ya da kayganlaştırıcı benzeri maddeler kullanmayınız
Sormak istediğiniz soruları bir liste halinde hazırlayınız. Çünkü bazı şeyler orada kolayca unutulabilir. Örneğin adet düzensizlikleri gibi herhangi bir rahatsızlığınız ya da şikayetinizi yanınıza not edebilirsiniz. Üreme organları ile ilgili olsun ya da olmasın sizi rahatsız eden tüm sorularınızı sormak için kendinizi rahat ve özgür hissetmelisiniz. Unutmayın ki; hiç bir soru aptalca değildir. Çünkü burası sorularınıza cevap ya da tavsiye alabileceğiniz yerdir.
Doktorun size sorabileceği sorulara da cevaplarınızı hazırlamanız daha iyi olacaktır. Bekleme odasında otururken tarihleri, geçmiş rahatsızlıkları ve bunlar gibi diğer birtakım önemli bilgileri unutabilirsiniz. Özellikle son adet gördüğünüz tarih en çok ihtiyaç duyulacak bilgidir. Ayrıca, örneğin doğum kontrol hapı gibi bir kısım kullanmayı ya da uygulamayı düşündüğünüz şeylere ilişkin sorularınızı da sorabilirsiniz.

Genel kontrol
Bekleme odasında kendi kendinize düşünün ve bazı sorular sizi huzursuz etse ve belki üzse de dürüst olun. Bu bilgiler tedavinizde size yardımcı olabilir. Eğer 18 yaşın altındaysanız ve anne ve babanızın duymasını istemediğiniz şeyler söylemeniz gerekiyorsa bu durumda görüşmenin onlara kapalı olup olamayacağını sorunuz. Muayeneden önce tuvalete giderek idrarınızı boşaltınız. İdrar kesesinin boş olması muayene sırasında daha rahat olmanıza yardımcı olacaktır.
Doktorunuz durumunuz hakkında daha fazla bilgi alabilmek için bazı sorular sormakla başlayacaktır. Eğer bunun, sizin ilk muayeneniz olduğunu belirtirseniz çoğu doktor muayeneye başlamadan önce uygulanacak prosedürleri açıklayacaktır. Bu arada cevaplanmasını istediğiniz herhengi bir soru varsa doktorunuza sormayı ihmal etmeyiniz.
Jinekolojik muayeneden önce doktorunuz kalp, akciğerler, karın gibi diğer organlarınızı da genel olarak değerlendirmek isteyebilir. Daha sonra göğüslerinizi muayene edecektir. Meme muayenesini bazı doktorlar siz ayakta iken yaparken diğerleri ise muayene masasına sırt üstü uzanıp bacaklarınızı kendinize doğru topladığınız pozisyonda yaparlar. Meme muayenesi; kitleler, kalınlaşma, ve diğer düzensizlikler veya akıntı olup olamadığını anlamak açısından yapılır. Muayene sırasında doktor göğüslerinizi hafifçe sıkıştırabilir. Fakat bu sizi incitmeyecektir, ancak bazı kadınların göğüsleri ayın bazı dönemlerde hassasiyet gösterebilir. Eğer böyle bir durum ile karşılaşırsanız bunu doktora söyleyiniz. Meme muayenesi sırasında aynı zamanda doktorunuz size, evinizde, kendi kendine meme muayenesini nasıl yapacağınızı da öğretecektir. Kendi kendine meme muayenesi meme kanserinin erken yakalanması ve daha başarılı tedavi edilebilmesi için en iyi yoldur.
Bundan sonra sırada pelvik (jinekolojik) muayene var. Muayenenin bu parçası sizi rahatsız ediyor olsa bile sağlığınızı korumak için en önemli bölümün bu olduğunu bilmeniz belki biraz sabırlı olmanızı sağlayacaktır. Unutmayın ki hiç bir şekilde canınız yanmayacak ve sadece birkaç dakika sürecektir. Eğer doktorunuz erkekse genellikle muayene sırasında içeride bir de hemşirenin bulunmasını teklif edecektir. Eğer etmemişse ve eğer içeride sizden başka bir bayanın olması sizi daha da rahatlatacaksa bunu teklif etmekten çekinmeyin. Daha sonra size sırt üstü muayene masasına uzanmanız ve bacaklarınızı ya da ayaklarınızı masanın uç kısmındaki uygun yere koymanız, peşinden de kalçalarınızı ayaklarınıza yaklaşacak şekilde masanın ucuna doğru kaydırmanız söylenecektir.
Doktorunuz muayeneye dış genital kısımlarda, irritasyon(tahriş), yanma, acı ya da hassasiyet olup olmadığını değerlendirmekle başlayacaktır. Sonra spekülüm denilen bir aparatı(aleti) vajinaya sokacaktır. Bu aparat, ördek gagası şeklindedir ve vajinanın açılmasını, daha iç kısımların görülmesini sağlayacaktır. Spekülüm vajinaya girdikten sonra hafif bir basınç hissi uyandıracaktır ve nadiren vajeni dar olan bazı kadınlarda bu his hafif bir huzursuzlık da yaratabilir. Yine de muayene sırasında rahat olmanız hem daha az huzursuzlık duymanız hem de doktora yardımcı olmanız açısından faydalı olacaktır. Çünkü kaslarınızın kasılı olması muayeneyi daha zor hale getirecektir. Doktorunuz serviksin (rahim ağzı) ve vajinanın iç kısımlarını kitle, yara, irritasyon(tahriş) ve akıntı açısından değerlendirecektir. Servikal kanser (rahim ağzı kanseri) ya da ona dönüşebilecek prekanseröz(kanser öncesi) lezyonları(yaraları) değerlendirmek amacıyla Pap smear testi için örnek alacaktır. Pap testi için örnek alma işlemi yumuşak bir fırçanın servikse(rahim ağzına) sürülmesinden ibarettir. Fırça üzerindeki hücre örnekleri lam denen cam parçaları üzerine geçirilerek mikroskop altında incelemeye tabi tutulur. Bu inceleme bir patolog tarafından yapılır ve eğer varsa anormal hücreler tespit edilir. Sonuç doktorunuz tarafından size bildirilecektir. Ayrıca sonuç raporlarınızı alıp saklamanız ileride olabilecek durumlar açısından yararlı olacaktır. Daha sonra spekülüm dışarı alınarak bimanuel (iki elle) muayeneye geçilecektir. Bunun için doktor bir elinin iki parmağını vajen içine sokarken diğer eliyle karın üstünden hafifçe bastırmak suretiyle iki elin arasında kalan iç genital organları değerlendirecektir. Bu muayene ile aşağıdaki durumlar tesbit edilmeye çalışılır ;

Rahim, rahim ağzı, tüpler ve yumurtalıkların şekil ve büyüklükleri
Rahimde büyümekte olan bir miyom, yumurtalıklardaki kistler ya da benzeri kitlesel lezyonlar(yaralar)
Hassasiyet ve ağrı gibi karın içi organlara ait enfeksiyon belirtileri

Son olarak,eğer gerek görülürse rektal muayene (makattan yapılan muayene) uygulanacaktır. Bu muayene şekli genellikle bakire olanlarda kullanılır. Bir parmağa kayganlaştırıcı jel sürüldükten sonra anüsten (makat) içeri sokularak yine aynı şekilde iç genital organların , vajina ve rektum (kalın barsağın son kısmı) arasındaki kas dokusunun değerlendirilmesi sağlanır.
Muayene tamamen bittikten sonra tekrar giyinip doktorunuzun tedavi ve önerilerini dinleyeceksiniz. Eğer aklınıza takılan herhangi bir soru varsa sormakta çekinmeyiniz.